.....Geceleri dolasarak rastladiklarina kötülük yaptigina inanilan kisi. Tirnaklari uzun ve pis kadinlar için kullanilir. Cadi süpürgesi bir agaç dalindan süpürge gibi sik ve karmakarisik dalciklardan meydana gelen urumsu topak çesitli mantarlardan kiraz ve erik agaçlardan, köknarda (melamsproraceae) familyasindan mantarlar veya bir virüsten ileri gelen cadi süpürgesi, mantarlarin gizli tomurcuklara yaptigi uyarici etkiye karsi bitkisel dokularin karsi koyma ve korunma araci olarak düsünülebilir.
....Avrupada tarih öncesi devirlerden beri cadilara inanildigi anlasiliyor. Nitekim M.Ö. 3000 yillarindan kalma magara resimlerinde görülen bir boynuzlu yaratigi cadi olarak nitelendirebiliriz. Ispanya'dan Rusya'ya kadar uzanan bir alanda bu tip resimlere rastlanmistir. Misir Tarihi uzmani Margaret Murra'ya göre Hristiyanligin cadi inanci daha önceki putperest devirden kalmadir. Bu konuda kötü ruhlarla isbirligi yapan cadilarin gerçekten varoldugu vya bunlarin tamamen efsane oldugu gibi çesitli yorumlar yapilmistir. Incil'de cadilardan sözedilmekte, ilk Israil krali Saul'un cadiligi yasak ettigi anlatilmaktadir ama burada söz konusu olan cadi tam anlamiyla yukarida anlatildigi gibi degil daha çok gelecegi gördügünü ileri süren bir kahin tipidir. Eski Yunan'da Hemeros cadilardan sözetmistir. O çagda bilinen en ünlü cadi Medea'dir. Romali Sair Horatius "Satirae" adli eserinde mezarlikta bulusan iki cadinin yaptiklarini uzun uzun anlatir. Daha sonraki yüzyillarda cadilik birden bire artti. bunda seytanin tanri kadar güçlü oldugunu savunan Dualist görüsün de yayginlasmasi etkin bir rol oynamis olabilir. Böylece XIV. yy. da cadilar yakilmadikça içlerinden seytanin çikarilmasi mümkün olmayan günahkarlar sayilmis bunlar engizisyon mahkemelerinde yargilanmislardir. Bu devirlerde cadilarin Cuma geceleri mezarliklar da keçi kiligina giren Seytan'la bulustuklarina zehirli otlar, hayvan ve insan cesetlerinin bazi parçalari ve idam mahkumlarinin elbiseleriyle büyü yaptiklarina, Tanri kadar güçlü saydiklari Seytan'a taptiklarina, yeni dogan çocuklari çalip cesetleri yediklerine ve istedikleri kisinin balmumundan yaptiklari tasvirini yakarak o kisiyi öldürdüklerine inanirlardi. 1487 de iki papaz "Hericus Institoris ve Jakop Sprenger" tarafindan cadilarla ilgili bir kitap yazildi ve Almanya'ya bu kitabi yolladi. "Cadi Tokmagi" adli bu kitap gerek Katolikler gerekse Protestanlarca büyük ilgi gördü. Kitap cadiligin kökünde doymak bilmez bir cinsi istegin yattigini öne sürer. Pisman olanlarin ömür boyu hapsedilmelerini, tövbe etmeyenlerin ise yakilmalarini ögütler. Ayrica eser psikiyatri tarihi açisindan da önemlidir. Çünkü bir insanin birdenbire aklini kaybetmesinin o insanin içine kötü ruhlarin girmis olmasi seklinde açiklar. Günümüzün bazi topluluklarinda Afrika'daki Barotse Yeni Zelanda'daki Maori' de Guetemala'daki Kise Kizilderililerinde genel olarak cadilara inanilir. Cadilar tabiat üstü güçlere sahip olduklarini bazi yerlerde açikça söylerler. Pekçok yerde cadilarin gece bulustuguna, tabiat üstü güçler kullanarak biryerden biryere çok çabuk gittiklerine, zehirli içkiler hazirladiklarina, suçunu kabul eden cadinin artik büyü yapamayacagina ve bir süre sonra ölecegine inanilir. Büyü yapilacak insana ait birsey ( tirnak, saç, elbise parçasi gibi.. ) büyü araci olarka kullanilir. Divan edebiyatinda cadinin adi Farsça "cadü" dür. Eski Türklerde cadi hortlamis bir insandir ve hortlamasi için ölünün gömülmeden önce isiksiz bir odada birakilmasi, gömülmeden üstünden kedi atlamasi gibi sebepler vardir. Hortlayan ölünün mezari üzerine ates yakilirsa cadiliktan kurtulanacagina inanilirdi. Hristiyan halk inanisina göre cadi bir ölü degil bir insandir. Masallarimizdaki cadi Hristiyanlarda oldugu gibi büyücü bir kocakaridir.
C.tesi Haz. 28, 2008 5:15 pm
